Inaczej – stopy łatwotopliwe – to wieloskładnikowe stopy o temperaturze topnienia 70-400°C
Skład obejmuje metale niskotopliwe: bizmut, ołów, cyna; w mniejszych ilościach kadm, cynk, antymon.
Rola bizmutu w stopach niskotopliwych: zwiększanie objętości przy krzepnięciu, czym kompensuje skurcze innych składników stopowych. Dzięki temu detale i matryce zapewniają dokładność wymiarową (można wytapiać je i stosować powtórnie, jednak zmniejsza się ich żywotność).
Do czego polecamy stopy niskotopliwe:
– Czujniki i automaty przeciwpożarowe.
– Odlewy precyzyjne.
– Sprzęt medyczny.
– Jako ochrona przeciw promieniowaniu.
– W przemyśle elektrotechnicznym.
– Budowa mierników i bezpieczników prądowych.
| Gatunek | Postać | Orientacyjna Temperatura topienia °C | Nazwa handlowa |
|---|---|---|---|
| TBC 12 BiPb25Sn12Cd12 | gąski pręty | 70 | Stop Wooda |
| TBC 14 BiPb25Sn14Sb9 | gąski pręty | 108 | Stop Matrix |
| Postać | Waga | Wymiary | Pakowanie | Znakowanie |
|---|---|---|---|---|
| Pręty odlewane trójkątne | ~ 250 g | Przekrój 13x13x10 mm dł. 420 mm | Kartony | Etykieta z informacją o producencie, wymiarze, wadze netto, numerze partii i numerze wytopu. |
| gąski | 13-18 kg | 355x95x50 mm | Pakowanie na paletach drewnianych, spiętych taśmą stalową | Wybity gatunek i numer wytopu |
Powszechnie stosowane są w poligrafii do produkcji czcionek drukarskich. Jednak ich wersje z ołowiem oraz dodatkiem antymonu (max 10%) arsenu i cyny, czyli tzw. ołowie twarde, nadają się na:
– powłoki kabli,
– elementy aparatury chemicznej,
– części do produkcji akumulatorów,
– elementy izolatorów energetycznych.
Antymon w istocie zwiększa lejność i twardość stopów drukarskich. Ta druga wartość rośnie także przy udziale cyny.
Dodatek arsenu obok cyny zwiększa tę twardość dodatkowo oraz poprawia odporność na ścieranie.
Otrzymujemy tym samym wytrzymałe stopy drukarskie o wielu zastosowaniach, dobrej lejności i twardości, które można rozpoznać na powietrzu m.in. po błyszczącej powierzchni.
| Gatunek | Składniki stopowe (skład chemiczny %) | Dopuszczalne zanieczyszczenia (skład chemiczny %) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Znak | Cecha | Sb | Sn | Pb | Cu+Ni | Fe | Zn | Al. | Ogółem |
| PbSb25Sn7 | DC7/25 | 24,0 26,0 | 6,5 7,5 | R | 0,3 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,45 |
| PbSb20Sn7 | DC7/20 | 19,5 20,5 | 6,5 7,5 | R | 0,3 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,45 |
| PbSb17Sn2 | DJ2/17 | 17,0 18,0 | 1,8 2,8 | R | 0,10 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,35 |
| PbSb16Sn7 | DS7/16 | 15,5 16,5 | 6,5 7,5 | R | 0,3 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,40 |
| PbSb15Sn6 | DM6/15 | 14,5 15,5 | 5,5 6,5 | R | 0,06 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,35 |
| PbSb13Sn5 | DS5/13 | 12,5 13,5 | 4,5 5,5 | R | 0,30 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,40 |
| PbSb13 | DJ0/13 | 12,0 14,0 | R | 0,15 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,40 | |
| PbSb12,5Sn5 | DLM5/12 | 12,0 13,0 | 5,0 6,0 | R | 0,06 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,35 |
| PbSb40Sn5 | DR5/40 | 38,0 42,0 | 4,5 5,5 | R | 0,30 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,45 |
| PbSn30Sb6 | DR30/6 | 5,0 7,0 | 29,0 31,0 | R | 0,06 | 0,05 | 0,01 | 0,01 | 0,35 |
| Gatunek | Składniki stopowe (skład chemiczny %) | Dopuszczalne zanieczyszczenia (skład chemiczny %) | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Znak | Cecha | Sb | Sn | As | Pb | Cu | As | Sn | Bi | Zn | Fe | Ogółem |
| PbSb0,2 Sn | OT | 0,15 0,25 | 0,35 0,45 | R | 0,02 | 0,005 | 0,05 | 0,002 | 0,002 | 0,08 | ||
| PbSb1 | OT1 | 0,5 0,8 | R | 0,02 | 0,002 | 0,002 | 0,05 | 0,002 | 0,002 | 0,08 | ||
| PbSb3 | OT3 | 2,5 3,5 | R | 0,02 | 0,01 | 0,04 | 0,04 | 0,002 | 0,005 | 0,08 | ||
| PbSb5 | OT5 | 4,5 5,5 | R | 0,02 | 0,01 | 0,04 | 0,04 | 0,002 | 0,005 | 0,08 | ||
| PbSb7 | OT7 | 6,0 7,0 | R | 0,04 | 0,01 | 0,01 | 0,02 | 0,002 | 0,01 | 0,1 | ||
| PbSb8 | OT8 | 7,5 8,5 | R | 0,02 | 0,01 | 0,01 | 0,02 | 0,005 | 0,005 | 0,10 | ||
| PbSb9 | OT9 | 8,0 9,0 | R | 0,02 | 0,02 | 0,01 | 0,03 | 0,005 | 0,005 | 0,10 | ||
| PbSb10 | OT10 | 9,5 10,5 | R | 0,02 | 0,02 | 0,01 | 0,03 | 0,005 | 0,005 | 0,1 |
| Postać | Waga | Wymiary | Pakowanie | Znakowanie |
|---|---|---|---|---|
| gąski | 13-18 kg | 355x95x50 mm | Pakowanie na paletach drewnianych, spiętych taśmą stalową | Wybity gatunek i numer wytopu |